Nội dung về hợp đồng lao động (HĐLĐ) trong Bộ luật lao động được sửa đổi, bổ sung theo hướng đảm bảo hơn sự tự do giao kết HĐLĐ, phòng tránh...
Những nội dung sửa đổi, bổ sung ở chương này tập trung chủ yếu
vào những vấn đề chính sau đây:
Thứ nhất, tăng tính nhận diện các quan hệ lao động diễn ra trên thực tế:
Mọi hợp đồng bất kể tên gọi là gì, đều được coi là HĐLĐ nếu có đủ 3 dấu hiệu:
(1) làm việc trên cơ sở thỏa thuận; (2) có trả lương; (3) Có sự quản lý, điều
hành, giám sát của một bên.
Quy định này là cần thiết để giải quyết tình trạng lách các quy
định của Luật, dùng tên gọi khác để né tránh trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ
của NSDLĐ về tiền lương, trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội cho NLĐ.
Thứ hai, về loại HĐLĐ, BLLĐ đã bỏ loại HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một
công việc nhất định. Theo đó các bên lựa chọn một trong hai loại HĐLĐ để giao
kết là HĐLĐ không xác định thời hạn và HĐLĐ xác định thời hạn không quá 36
tháng.
Thứ ba, các bên có thể lựa chọn linh hoạt về thử việc, thử việc nằm
trong HĐLĐ hoặc ký hợp đồng thử việc riêng. Trong thời gian thử việc, mỗi bên
có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc HĐLĐ đã giao kết mà không cần báo trước
và không phải bồi thường.
Bộ luật cũng bổ sung quy định thời gian thử việc không quá 180
ngày đối với công việc của người quản lý doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp,
Luật Quản lý và sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp.
Thứ tư, khi NLĐ muốn thôi việc, chỉ phải báo trước cho NSDLĐ mà
không cần phải có lý do. Quy định này nhằm đảm bảo quyền được lựa chọn việc làm
tốt hơn cho người lao động và phòng chống cưỡng bức lao động.
Bất cứ khi nào mà người lao động cảm thấy không hài lòng với
việc làm hiện tại hoặc tìm kiếm được việc làm tốt hơn ở doanh nghiệp khác thì
đều có thể thực hiện quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ, chỉ cần thông báo trước
cho NSDLĐ một khoảng thời gian theo luật định là 45 ngày hoặc 30 ngày hoặc 3
ngày. Riêng đối với một số ngành nghề, công việc đặc thù thì thời hạn báo trước
theo quy định của Chính phủ.
Có 7 trường hợp không cần thông báo trước: (1) Không được bố trí
đúng công việc; (2) Không được trả đủ lương, trả lương không đúng thời hạn; (3)
Bị NSDLĐ ngược đãi, đánh đập, có lời nói, hành vi nhục mạ, hành vi làm ảnh
hưởng đến sức khỏe, nhân phẩm, danh dự, bị cưỡng bức lao động; (4) Bị quấy rối
tình dục; (5) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của bác sỹ;
(6) Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định trừ trường hợp 2 bên có thỏa thuận khác; (7)
NSDLĐ cung cấp thông tin không trung thực làm ảnh hưởng đến việc thực hiện
HĐLĐ.
Thứ năm, NSDLĐ được linh hoạt hơn về quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ, bổ
sung thêm 3 trường hợp: (1) NLĐ đủ tuổi nghỉ hưu, trừ trường hợp có thỏa thuận
khác; (2) NLĐ tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 5 ngày làm việc liên
tục trở lên; (3) NLĐ cung cấp không trung thực thông tin khi giao kết HĐLĐ làm
ảnh hưởng đến việc tuyển dụng lao động.
Thời hạn báo trước là 45 ngày hoặc 30 ngày hoặc 3 ngày, tùy loại
HĐLĐ. Riêng đối với một số ngành nghề, công việc đặc thù thì thời hạn báo trước
theo quy định của Chính phủ.
Có 2 trường hợp không phải báo trước: (1) NLĐ không có mặt tại
nơi làm việc sau thời hạn luật định trong trường hợp tạm hoãn HĐLĐ; (2) NLĐ tự
ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 5 ngày làm việc liên tục trở lên.
Thứ sáu, ghi nhận phương thức mới giao kết HĐLĐ, HĐLĐ được giao kết
thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định
của pháp luật về giao dịch điện tử có trị như HĐLĐ bằng văn bản. Quy định này
phù hợp với Luật Giao dịch điện tử năm 2005 và tạo điều kiện thuận lợi cho các
chủ thể ký kết HĐLĐ linh hoạt hơn trong bối cảnh cách mạng công nghệ 4.0.
Dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp thứ 4, quá trình
hội nhập kinh tế quốc tế, sự bùng nổ của công nghệ thông tin và dịch chuyển lao
động toàn cầu thì hình thức HĐLĐ bằng "văn bản" không chỉ hiểu ở dạng
"giấy tờ" mà còn tồn tại dưới các hình thức thư điện tử email, các giao
dịch điện tử và đi kèm với nó có thể là chữ ký số.
Thứ bảy, quy định thêm về trường hợp chấm dứt HĐLĐ là NSDLĐ không phải
là cá nhân bị cơ quan quản lý nhà nước về đăng ký kinh doanh ra thông báo không
có người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa
vụ của người đại diện theo pháp luật (chủ bỏ trốn).
Với quy định này, trong trường hợp chủ bỏ trốn, HĐLĐ được chấm
dứt, do vậy có cơ sở để giải quyết các quyền lợi của người lao động, đặc biệt
là vấn đề chốt sổ bảo hiểm xã hội, hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp, các chế
độ bảo hiểm xã hội khác,…
Thứ tám, quy định đầy đủ và rõ ràng khi chia, tách, hợp nhất, sáp nhập;
bán, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; chuyển nhượng quyền sở hữu,
quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã nếu có ảnh hưởng đến việc
làm của nhiều NLĐ thì NSDLĐ có trách nhiệm lập phương án sử dụng lao động;
NSDLĐ hiện tại và NSDLĐ kế tiếp có trách nhiệm thực hiện phương án sử dụng lao
động đã được thông qua.
Thứ chín, quy định hợp lý về thời gian giải quyết và trách nhiệm của 2
bên khi chấm dứt HĐLĐ. Bộ luật (sửa đổi) quy định tăng thêm thời gian từ 7 ngày
lên 14 ngày làm việc để hai bên NLĐ và NSDLĐ thanh toán đầy đủ các khoản tiền
có liên quan đến quyền lợi mỗi bên; trường hợp đặc biệt vẫn giữ nguyên tối đa
30 ngày.
Đồng thời quy định bổ sung trách nhiệm của NSDLĐ hoàn thành thủ
tục xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội của NLĐ, cung cấp bản sao các tài
liệu liên quan đến quá trình làm việc của NLĐ nếu NLĐ có yêu cầu và trả mọi chi
phí sao gửi tài liệu.
Thứ mười, nâng từ Nghị định hiện hành để bổ sung vào BLLĐ một số quy
định như: thẩm quyền, chủ thể giao kết HĐLĐ bên phía NLĐ và NSDLĐ; hướng dẫn về
các trường hợp được coi là thay đổi cơ cấu, công nghệ; các trường hợp bên thuê
lại lao động được sử dụng lao động thuê lại, các trường hợp bên thuê lại lao
động không được sử dụng lao động thuê lại…
Trên cơ sở khung pháp lý về quyền và trách nhiệm của NLĐ và
NSDLĐ trong quá trình ký kết, thực hiện và chấm dứt HĐLĐ, từng cá nhân NLĐ và
NSDLĐ thỏa thuận về 1 bản HĐLĐ cụ thể và hai có nghĩa vụ thực hiện và chấm dứt
HĐLĐ theo đúng các quy định của Bộ luật.
Theo Hà Thu
Không có nhận xét nào